دوره 13، شماره 49 - ( 9-1403 )                   جلد 13 شماره 49 صفحات 138-119 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

nabati A, mohammadi yeganeh B, cheraghi M. Explaining the effects of mining on the sustainability of rural areas (Case study: Korani district of Bijar county). serd 2024; 13 (49) : 7
URL: http://serd.khu.ac.ir/article-1-4019-fa.html
نباتی عباس، محمدی یگانه بهروز، چراغی مهدی. تبیین اثرات استخراج معادن بر پایداری نواحی روستایی مطالعه موردی: بخش کرانی شهرستان بیجار. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. 1403; 13 (49) :119-138

URL: http://serd.khu.ac.ir/article-1-4019-fa.html


1- استانداری کردستان- فرمانداری بیجار- بخشداری کرانی ، abbas_nabati645@yahoo.com
2- دانشگاه زنجان
چکیده:   (1087 مشاهده)
هدف: یکی از مهمترین فرصتها و مزیتهای اقتصادی که با توجه به شرایط خاص سرزمینی ایران میتوان برای کشاورزان و ساکنین روستاها در کنار شغل اصلی آنها یعنی دامداری و کشاورزی مطرح کرد، فعالیت در بخش معدن میباشند که می تواند زمینه دستیابی به توسعه پایدار را فراهم نموده و تأثیرات بی شماری در ابعاد مختلف به همراه خواهد داشت. در این راستا تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات استخراج معادن بر توسعه پایدار روستایی انجام شده است.
روش پژوهش: حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، تحقیق توصیفی تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش 10 سکونتگاه روستایی بخش کرانی است که در اراضی پیرامون خود دارای معادن می باشند که با استفاده از فرمول کوکران 250 خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ارزیابی پایداری روستاها در سه بعد محیطی، اجتماعی و اقتصادی با 40 شاخص با ابزار پرسش نامه انجام شد. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون t و مدل ماباک مورد تحلیل قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و Excel و ترسیم نقشه ها از نرم افزار Arc GIS بهره برده شده است.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که فعالیت معادن آثار مثبت و معناداری را در بعد اقتصادی و اجتماعی بترتیب با میانگین 34/3 و 83/2 ایجاد نموده  ولی در بعد محیطی اثرات منفی و معناداری با میانگین 22/3 به جا گذاشته است. رتبه بندی پایداری روستاها با استفاده از مدل ماباک نیز نشان داد روستاهای آغبلاغ طغامین، اوچگنبد خان و بستاندره بترتیب با امتیاز 940/0، 715/0 و 568/0 در رتبه های اول تا سوم و روستای شهرک با امتیاز 869/0- در رتبه آخر قرار گرفتند.
نتیجه‌گیری: طبق یافته های پژوهش، وضعیت پایداری نواحی روستایی بخش کرانی در اثر فعالیت معادن در بعد اقتصادی، پایدار در بعد اجتماعی، نیمه پایدار و در بعد محیطی ناپایدار می باشد. نتایج رتبه بندی پایداری روستاها نیز نشان داد در کنار عامل فاصله از معادن عوامل دیگری از جمله سطح آگاهی اجتماعی و روحیه مطالبه گری ساکنین روستا، عملکرد و روابط سیاسی- اجتماعی مدیران محلی روستا بویژه شورا و دهیار موثر بوده است.

 
شماره‌ی مقاله: 7
متن کامل [PDF 2455 kb]   (6 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1403/1/24 | پذیرش: 1403/2/5

فهرست منابع
1. ازکیا، مصطفی و ایمانی، علی (1394). توسعه پایدار روستایی، تهران. انتشارات اطلاعات.
2. افراخته، حسن؛ ریاحی، وحید و جوان، فرهاد (1394). پایداری اقتصادی سکونتگاه های روستایی شهرستان رضوان شهر. فصلنامة انجمن جغرافیای ایران، 13 (46)، 117-93. https://mag.iga.ir/article_701143.html
3. انصاری، مجید و رفیعیان، محسن (1401). تحلیل تجربی نقش بخش معدن در توسعه اقتصاد منطقه ای یزد. اقتصاد و توسعه منطقه ای، 29 (1)، 183-148. doi: 10.22067/erd.2022.74355.1091
4. بهبودی، داود؛ برقی اسکویی، محمدمهدی و محمدی خانقاهی، رباب (1398). اثرات توسعه بخش معدن و صنایع معدنی بر درآمد خانوارها و دولت در ایران. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 13 (1)، 136-115. https://sanad.iau.ir/journal/eco/Article/666192?jid=666192
5. بی نیاز، مهدی؛ آذرنیوند، حسین؛ فیض نیا، سادات و قورچی، مرتضی (1400). ارزیابی پایداری محیطی ناشی از فعالیت معدنکاری در زیست بوم های غرب هرمزگان (مطالعة موردی: معدن و کارخانة گچ پای تاوه بستک). مجله پژوهش های فرسایش محیطی، 11 (3)، 63-44. https://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-637-fa.html
6. پورطاهری، مهدی؛ سجاسی قیداری، حمدالله و صادقلو، طاهره (1389). سنجش و اولویت بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک رتبه بندی بر اساس تشابه به حل ایده آل فازی. فصلنامه پژوهش های روستایی، 1 (1)، 31-1. https://jrur.ut.ac.ir/article_21824.html
7. پورمیرزایی، راشد (1396). بررسی نقش صنعت معدنکاری و منابع معدنی در توسعه پایدار کشور. نشریه مهندسی منابع معدنی، 2 (3)، 92-81. doi: 10.30479/jmre.2017.1271
8. حاجی نژاد، علی و مظفری، زهرا (1395). بررسی میزان اثرگذاری فعالیتهای غیرکشاورزی در توسعة ابعاد اقتصادی و اجتماعی سکونتگاههای روستایی (مطالعة موردی: معادن فیروزه خراسان رضوی). مجلّة پژوهش و برنامه ریزی روستایی، 5 (1)، 135-123. https://jrrp.um.ac.ir/article_27360_31a6773db79f8629063e63dd8d1fe285.pdf
9. خسروبیگی، رضا؛ شایان، حمید؛ سجاسی قیداری، حمدالله و صادقلو، طاهره (1390). سنجش و ارزیابی پایداری در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چندمتغیره فازی- تاپسیس. مجله پژوهش های روستایی، 2 (1)، 185-151. https://jrur.ut.ac.ir/article_22753.html
10. دفتر برنامه ريزي توسعه روستايي (۱۳۸۶). تدوين شاخص هاي توسعه پايدار روستايي در سطح ملي، منطقه اي و محلي. مهندسين مشاور سبزانديش پايش.
11. رحمانی، مژده (1386). نقش معادن طلا در توسعه اقتصادی- اجتماعی روستاهای همجوار. فصلنامه روستا و توسعه، 10 (1)، 119-98. http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59316.html
12. زاهدی، شمس السادات و نجفی، غلامعلی (1385). بسط مفهومی توسعه پایدار. فصلنامه پژوهش های مدیریت در ایران، 10 (4)، 76-43. https://www.sid.ir/paper/6827/fa
13. شکور شهابی، رضا؛ کاکایی، رضا و رمضانی، رضا (1387). بررسی تأثیرات مؤلفه های کیفی بر شاخص های دستمزد و بهره وری نیروی کار معادن کشور. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 10 (40)، 149-127. doi: 10.22047/ijee.2009.615
14. صادقلو، طاهره؛ سجاسی قیداری، حمدالله و ریاحی، وحید (1395). ارزیابی اثرات زیست محیطی صنایع استخراجی- معدنی در پایداري نواحی روستایی مورد مطالعه: روستاهاي پیرامون کارخانه سیمان زنجان. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 5 (1)، 199-173. https://serd.khu.ac.ir/article-1-2596-fa.html
15. طاهرخانی، مهدی (1379). نقش نواحي صنعتي در توسعه مناطق روستایي (مطالعه موردي: نواحي صنعتي روستایي استان مركزي). مجله پژوهش های جغرافیایی، 33 (40)، 45-33. https://jrg.ut.ac.ir/article_17845.html
16. عادلی نیک، حامد و رجبی، فاطمه (1402). تاثیر بهره برداری از معادن بر سطح استاندارد زندگی مردم ساکن مناطق میزبان معدن، مطالعه موردی ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 27 (106)، 66 - 33. doi: 10.22034/ijts.2023.1982683.3760
17. فتاحی، احدالله؛ بیات، ناصر؛ امیری، علی و نعمتی، رضا (1392). سنجش و اولویت بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی شهرستان دلفان با استفاده از مدل تصمیم گیری ویکور. فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، 3 (11)، 78-65. https://jzpm.marvdasht.iau.ir/article_191.html
18. کاخا، غلامحسن؛ طبسی، سمیه؛ دوچشمه گرگیج، علیرضا و جامی، محسن (1398). ارزیابی اثرات زیست محیطی و تعیین سطح پایداری معدن گرانیت بوگ با استفاده از مدل فیلیپس. مجله مخاطرات محیط طبیعی، 8 (22)، 212-199. doi: 10.22111/jneh.2019.28328.1488
19. محب علی، سجاد؛ مقصودی، سروش و دولتی ارده جانی، فرامرز (1398). استفاده از استراتژی های اولویت بندی داجسون، کمنی و کوهلر در ادغام نتایج حاصل از روش های مختلف ارزیابی اثرات زیست محیطی. نشریه مهندسی معدن، 14 (44)، 86-69. https://ijme.iranjournals.ir/article_37347_3158ec2a3c44599b0481587db1e7e0d5.pdf
20. مختاری، فرشته؛ ولی، عباسعلی؛ معیری، مسعود و امینی فسخودی، عباس (1400). بررسی تأثیر عملیات معدنکاري بر شهر بهارستان. فصلنامه جغرافیا و محیط طبیعی، 10 (38)، 183- 167. doi: 10.22067/geoeh.2021.67813.1004
21. مطیعی لنگرودی، سیدحسن و نجفی کانی، علی اکبر؛ توسعه و صنعتی سازی روستا، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، 1390.
22. نرئی، سمیه و عطایی پور، مجید (1398). ارزیابی روش آزمون انتخاب در ارزشگذاری تاثیرات اجتماعی معدنکاری پایدار. نشریه مهندسی معدن، 14 (43)، 33-23. doi: 10.22034/ijme.2019.35769
23. نصیری، اعظم و توکلی، جعفر (1399). ارزیابی نقش استخراج معادن شهرستان قروه بر پایداری روستاهای پيرامونی. نشریه جغرافیا و پایداری محیط، 10 (3)، 15-1. doi: 10.22126/ges.2020.5621.2281
24. نگهبان، سعید؛ اکبریان رونیزی، سعیدرضا و کارگر شهرآبادی، زهرا (1403). تحلیل اثرات استخراج معادن سنگ بر مناطق روستایی نمونه موردی: شهرستان خرمبید. جغرافیا و روابط انسانی، 6 (4)، 376 - 358. doi: 10.22034/gahr.2024.445082.2057
25. ولائی، محمد (1398). الگوسازي فضایی کاهش فقر روستایی با تأکید بر رویکرد تنوع بخشی فعالیتهاي اقتصادي. پایاننامه دکتری تخصصی، دانشگاه تبریز، 313-1.
26. ولی نیا، الهام؛ قادرمرزی، حامد و مولایی هشتجین، نصرالله (1398). نقش فعالیتهای معدنی در پایداری سکونتگاههای روستایی شهرستان قروه. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 8 (4)،80-63. https://serd.khu.ac.ir/article-1-3421-fa.pdf
27. Adator, W. Sikpaam, I. and Li, J, 2022, The Impacts of Gold Mining on the Welfare of Local Farmers in Asutifi-North District in Ghana: A Quantitative and Multi-dimensional Approach, Resources Policy, Volume 75. https://eniec.cug.edu.cn/__local/F/10/B7/481F5B0EC99ECB887ED9BEF9C46_00D4EE5C_24219F.pdf
28. Adeli Nik, H., and Rajabi, F. (2023), The Effect of Mining Exploration on the Living Standards of the Indigenous Peoples, A Case Study of Iran, jurnal of Trade Studies, 27 (106), 33-66. doi: 10.22034/ijts.2023.1982683.3760 (in Persian)
29. Afrakhteh, H., Riyahi, V., and Javan, F. (2015), Economic sustainability of rural settlements in Razvanshahr city, Journal of Geography, 13 (46), 93-117. https://mag.iga.ir/article_701143.html (in Persian).
30. Ansari, M., and Rafieyan, M. (2022), An Empirical Analysis of the Role of Mining Sector in the Development of Yazd Regional Economy, Journal of economics and regional development, 29 (1), 148-183. doi: 10.22067/erd.2022.74355.1091 (in Persian).
31. Azkiya, M., and Imani, A. (2015), Sustainable rural development, Tehran, Ettelaat Publication. (in Persian)
32. Behboodi, D., Borghi Oskooyi, M., and Mohammadi Khanghahi, R. (2019), The effects of the development of the mining sector and mining industries on the income of households and the government in Iran, Journal of Economic Modeling, 13 (1), 115-136. https://sanad.iau.ir/journal/eco/Article/666192?jid=666192 (in Persian).
33. Biniyaz, M., Azarnivand, H,. Feyzniya, S., and Ghoorchi, M. (2021), Assessment of environmental sustainability due to mining activities in the ecosystems of western Hormozgan (Case study: Paytaveh Bastak gypsum mine and factory), Enviromental Erosion Research Jornal, 11 (3), 44-63. https://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-637-fa.html (in Persian)
34. Fattahi, A., Bayat, N., Amiri, A., Neemati, R. (2013), Assessment and prioritization of social sustainability in rural areas of Delfan county using Vicor decision making model, Journal of Regional Planning, 3 (11), 65-78. https://jzpm.marvdasht.iau.ir/article_191.html (in Persian)
35. Hajinejad, A., and Mozaffari, Z. (2016), Investigating the Efficacy of Non-agricultural Activities in Rural Settlements' Economic and Social Development (Case Study: Firouzeh Mines in Khorasan Razavi), Journal of Research and Rural Planning, 5 (1), 123-135. https://jrrp.um.ac.ir/article_27360_31a6773db79f8629063e63dd8d1fe285.pdf (in Persian)
36. Hui-qi, s, 2012, Mine Green Mining, Energy Procedia, Volume 16, Part A, Pages 409-416 [DOI:10.1016/j.egypro.2012.01.067]
37. Irene Mwakesi, Raphael Wahome, Daniel Ichang, (2020), Mining Impact on Communities livelihoods: A case study of Taita Taveta County, Kenya, AIMS Environmental Science, 7(3): 286-301. https://go.gale.com/ps/i.do?id=GALE%7CA683228683&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn=23720352&p=AONE&sw=w [DOI:10.3934/environsci.2020018]
38. Issah, B. Gordon, y. and Bernard Nuoleyeng, B, 2021, Livelihood Implications of Artisanal Gold Mining in Farming Communities: Insight from the Wa East District, Ghana, Ghana Journal of Geography Vol. 13 (3), 2021 pages 85-120. https://www.ajol.info/index.php/gjg/article/view/219095. [DOI:10.4314/gjg.v13i3.5]
39. Joseph, A. Alexander, K. Bernard, F. Veronica, S. and Ebenezer, Y, 2022, Perception of the Environmental, Socio-economic and Health Impacts of Artisanal Gold Mining in the Amansie West District, Ghana, Environmental Challenges, Volume9. https://doi.org/10.1016/j.envc.2022.100653 [DOI:10.1016/j.envc.2022.100653.]
40. Kakha, Gh., Tabasi, S., Docheshmeh Gorgij, A., and Jami, H. (2019), Environmental impact assessment and sustainability level determination of Boog Granite Mine using Philips model, Journal of Natural Enviromental Hazards, 8 (22), 199-212. doi: 10.22111/jneh.2019.28328.1488 (in Persian)
41. Khosrobeygi, R., Shayan, H., Sojasi Gheydari, H., and Sadeghloo, T. (2011), Assessment and Evaluation of Sustainability in Rural Areas: Using TOPSIS- FUZZY Multi-criteria Decision Making Technique, Journal of Rural Research, 2 (1), 151-185. https://jrur.ut.ac.ir/article_22753.html (in Persian)
42. Mohebali, S,. Maghsudi, S,. and Dolati Ardejani, F. (2019), Using Dodgson, Kemeny, and Kohler Prioritization Strategies to integrate the Results of Different Environmental Impact Assessment methods, Journal of Mining Engineering, 14 (44), 69-86. https://ijme.iranjournals.ir/article_37347_3158ec2a3c44599b0481587db1e7e0d5.pdf (in Persian).
43. Mokhtari, F., Abbasali, V., Moeeri, M., and Amini Faskhudi, A. (2021), Investigating the impact of mining on Baharestan (Case study: Lashootor mines near Baharestan), Journal of Geography and Environmental Hazards, 10 (38), 167-183. doi: 10.22067/geoeh.2021.67813.1004 (in Persian)
44. Motiei Langroodi, S, H., Najafi Kani, A. (2011), Development and rural industrialization., Tehran University Publications, First edition. (in Persian)
45. Naree, S., and Ataeeour, M. (2019), choice experiment technique assessment on valuation of sustainable mining social impacts, Journal of Mining Engineering, 14 (43), 23-33. doi: 10.22034/ijme.2019.35769 (in Persian)
46. Nasiri, A., and Tavakkoli, J. (2020), Assessing the Role of Mining in Ghorveh County on the Sustainability of Surrounding Villages, Geography and Sustainability of Environment, 10 (3), 1-15. doi: 10.22126/ges.2020.5621.2281 (in Persian)
47. Negahban, S., Akbariyan Ronizi, S., and Kargar Shahrabadi, Z. (2024), Analysis of the effects of stone mining on rural areas, a case study: Khorrambid County, Geography and human relationships, 6 (4), 358-376. doi: 10.22034/gahr.2024.445082.2057 (in Persian)
48. Pamucar, D. and Cirovic, G, 2015, The Selection of Transport and Handling Resources in Logistics Centers using Multi-Attributive Border Approximation Area Comparison (MABAC). Expert Systems with Applications. 42(6):3016-3028. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2014.11.057 [DOI:10.1016/j.eswa.2014.11.057.]
49. Peter, P. Rogers, F. and Jalal, A, 2008, An Introduction to Sustainable Development, Published by Glen Educational Foundation, Inc, London.
50. Poortaheri, M., Sojasi Gheydari, H., and Sadeghloo, T. (2010), Measurement and Priority Social Sustainability in Rural Regions with Using TOPSIS-FUZZY Technique Based on Order Preference by Similarity to an Fuzzy Ideal Solution (Case Study: Khodabandeh Country Rurals in Central Part), Journal of Rural Research, 1 (1), 1-31. . https://jrg.ut.ac.ir/article_17845.html (in Persian)
51. Purmirzayi, R. (2017), The role of mining industry and mineral resources in sustainable development of Iran, Journal of Mineral Resources Engineering, 2 (3), 81-92. doi: 10.30479/jmre.2017.1271 (in Persian)
52. Rahmani, M. (2007), The Role of Gold Mines in Socio-Economic Life of Nearby Satellite Villages Satellite Villages, Village and Development, 10 (1), 98-119. http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59316.html http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59316.html (in Persian).
53. Rezaei, J, 2020, A Concentration Ratio for Nonlinear Best Worst Method, International Journal of Information Technology & Decision Making, Vol. 19, No. 3 (2020) 891-907. https://doi.org/10.1142/S0219622020500170 [DOI:10.1142/S0219622020500170.]
54. Sadeghloo, T., Sojasi Gheydari, H., and Riyahi, V. (2016), Assessing eco environmental effects of mining extractive industries on the sustainability of rural areas Case: villages surrounding Zanjan cement factory, Journal Space Economy & Rural Development,5 (1), 173-199. https://serd.khu.ac.ir/article-1-2596-fa.html (in Persian) [DOI:10.18869/acadpub.serd.5.15.173]
55. Shakoor Shahabi, R., Kakayi, R., and Ramazani, R. (2008), The Analysis of Qualitative Properties of Mine's LaborForces Effects on Productivity and Wages, Iranian Journal of Engineering Education, 10 (40), 127-149. https://ijee.ias.ac.ir/article_615_en.html?lang=fa (in Persian)
56. Shiquan, D. Deyi, X. and Rodney, J, (2023), Effect of Income, Industry Structure and Environmental Regulation on the Ecological Impacts of Mining: An Analysis for Guangxi Province in China, Journal of Cleaner Production, Volume 400. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.136654 [DOI:10.1016/j.jclepro.2023.136654.]
57. Torjman, Sh., 2000, The Social Dimension of Sustainable Development, Caledon Institute Social Policy.
58. United Nations (UN). Berlin II: Guidelines for Mining and Sustainable Development; United Nations (UN): New York, NY, USA, 2002.
59. Valiniya, E., Ghadermarzi, H., and Molayi Hashtjin, N. (2019), The role of mining activities in the stability of rural settlements in Qorve county, Journal Space Economy & Rural Development, 8 (4), 63-80. https://serd.khu.ac.ir/article-1-3421-fa.pdf (in Persian)
60. Velaee, M. (2019), Spatial modeling of rural poverty reduction with an emphasis on the diversification approach of economic activities, PHD thesis, Tabriz University, 1-313. (in Persian)
61. Xueqi, L. Zhengjia, L. Huimin, Z. Yuqing, J. and Linna, S, 2021, Multi-dimension Evaluation of Rural Development Degree and its Uncertainties: A Comparison Analysis Based on Three Different Weighting Assignment Methods, Ecological Indicators 130, 108096. [DOI:10.1016/j.ecolind.2021.108096]

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 |

Designed & Developed by : Yektaweb