SPACE ECONOMY & RURAL DEVELOPMENT
اقتصاد فضا و توسعه روستایی
Literature & Humanities
http://serd.khu.ac.ir
1
admin
2322-2131
2588-476X
8
doi
14
4444
13
fa
jalali
1399
8
1
gregorian
2020
11
1
9
33
online
1
fulltext
fa
تحلیل اثرات عملکرد اقتصادی-اجتماعی روستا-شهرها بر توسعۀ منطقه ای مورد: استان مرکزی
تخصصي
Special
پژوهشي
Research
<div style="text-align: justify;"><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">هدف پژوهش حاضر تحلیل نظام شهری استان مرکزی طی سال­های</span> 1355 تا 1395 و شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه شهرهای کوچک و روستا-شهرها است. این </span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">پژوهش به شیوۀ </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">تحلیلی انجامشده و از سنت­های روش پژوهش کمی </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">بهره برده است</span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">. برای تحلیل نظام شهری از شاخص­های نخست شهری، شاخص توزیع متعادل(آنتروپی) و شاخص تمرکز هرفیندال، توزیع جهت­دار و</span></span></strong> <strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">تراکم فضایی کرنل استفاده شده است. برای شناسایی عوامل مؤثر بر توسعۀ منطقه­ای با رویکرد تقویت روستا-شهرها، </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">از نظرات نخبگان و متخصصان در قالب روش دلفی و 23 پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه مذکور در راستای ابعاد فضایی و غیر فضایی و مؤلفههای چهارگانه مربوط، شامل </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">سیاستگذاری و قوانین</span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">اقتصادی </span></span></strong><strong><span style="font-family:Sakkal Majalla;"><span style="font-size:12.0pt;">–</span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> فعالیتی</span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">اجتماعی و فرهنگی</span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، و درنهایت </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">کالبدی و ارتباطی</span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> و 26 معیار مربوط تدوین شده است. بهمنظور اولویت­بندی مؤلفهها و معیارها، از مدل ویکور و </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">همچنین برای شناسایی عوامل نهایی و زیرمعیارهای مربوطه از آزمون تحلیل عاملی استفاده شد</span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">. نتایج پژوهش حاکی از آن است که </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">تمرکز فزایندۀ جمعیت شهری در دو شهر اراک و ساوه و </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">کثرت روستا-شهرها (28 شهر از 33 شهر استان)، </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">از ویژگی­های اصلی نظام شهری استان مرکزی است، اما </span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">این وضعیت طی سال­های 1375 تا 1395 به دلیل جمعیت­پذیری شهرهای دوم، سوم و چهارم استان، تا حدودی به سمت عدم­تمرکز گرایش یافته و به لحاظ توزیع فضایی، جابه­جایی جمعیت به سمت شمال و جنوب شرقی استان بوده است. همچنین بر اساس نتایج مدل ویکور، مؤلفۀ "</span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">سیاستگذاری و قوانین" بهعنوان مهمترین و تأثیرگذارترین عامل بر</span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> تقویت روستا-شهرها و توسعۀ منطقه­ای استان شناساییشده و مؤلفههای "</span></span></strong><strong><span style="font-family:B Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">کالبدی و ارتباطی"، "اقتصادی-فعالیتی" و در نهایت مؤلفۀ "اجتماعی-فرهنگی"، در اولویت بعدی قرار دارند. در نهایت نتایج آزمون تحلیل عاملی نشان داد که معیارها در هشت عامل اصلی دسته­بندی شدند که 84.63 کل واریانس تجمعی را شامل می­شوند و در بین این عوامل، عامل نخست با زیرمعیارهای قانونگذاری و اقتصادی، از اهمیت ویژهای در توسعۀ روستا-شهرها برخوردار هستند.</span></span></strong></div>
نظام شهری, توسعه روستا - شهر, کارکرد روستا-شهر, توسعۀ منطقه ای, استان مرکزی
165
188
http://serd.khu.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-2-265&slc_lang=fa&sid=1
احمد
زنگانه
Zanganeh45@yahoo.com
10031947532846005034
10031947532846005034
Yes
استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
تاج الدین
کرمی
10031947532846005035
10031947532846005035
No
استادیار و جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
حمیدرضا
تلخابی
10031947532846005036
10031947532846005036
No
دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
محسن
یوسفی فشکی
10031947532846005037
10031947532846005037
No
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران